زينب محمدي استراتژيست محتوا | هر نوع اطلاعاتي كه به‌نوعي كاربر را درگير مي‌كند محتوا ناميده مي‌شود. به لطف فرهنگ ديجيتال قرن حاضر كاربران در معرض حجم وسيعي از اطلاعات قرار دارند مضاف بر اين حجم معما سازِ اطلاعات، صاحبان كسب‌وكار به دنبال جذب گروه‌هاي هدف هستند و محتوا يكي از عناصر كليدي است كه در جلب‌توجه كاربران و تبديل آن‌ها به خريدار مي‌تواند كارساز باشد. همين ضرورت زمينه‌ساز جان گرفتن مفهوم بازاريابي محتوا شد. بازاريابي محتوا درواقع راه‌هاي اثبات‌شده ايست كه به جذب مشتري و تبديل آن‌ها به خريدار مي‌انجامد.
همانطور كه اشاره شد كاربر در معرض حجم وسيعي از اطلاعات قرار دارد و براي تصميم‌گيري بهتر نياز دار به‌جايي متصل و متمركز باشد و دقيقاً همين نياز محل رقابت توليدكنندگان محتواست و كسي برنده اين رقابت است كه؛ محتوايي باكيفيت و منطبق بر نياز كاربر توليد كند. در اين مقاله سعي شده است در چند مرحله به روشهايي كه به توليد محتواي اصولي مي‌انجامد اشاره شود. لازم به ذكر است كه اين مقاله چهارچوبي كلي ارائه مي‌كند و دست شما براي طراحي روش خاص خودتان كاملاً باز است.
- برنامه‌ريزي
بسيار پيش‌آمده كه نويسنده محتوا را بدون برنامه خاصي در فضاي مجازي منتشر مي‌كند، مثلاً يك مقاله يا پست وبلاگي و سپس منتظر بازخورد مخاطب مي‌مانند؛ اما مسئله اينجاست با توجه به رشد روز افزون فضاي وب امكان ديده شدن محتوا مدام پايين ميايد و در چنين شرايطي براي حركت به برنامه‌اي دقيق نياز است. يكي از لازمه‌هاي توليد محتوا برنامه‌ريزي است. از جمله مواردي كه در اين برنامه‌ريزي بايد پوشش دهيد مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:
- تعيين هدف
پيش از هر چيزي مشخص كنيد، هدف شما از توليد محتوا چيست؟ اين هدف مي‌تواند مواردي از قبيل معرفي برند، حفظ مشتري هدايت مشتري، بازاريابي دهان‌به‌دهان يا غيره باشد.
- تعريف پرسونا يا اوتار
هيچ چيز به‌اندازه شناخت مشتري در توليد محتوا تأثير گذار نيست. پيش از هر چيزي بايد بدانيد مشتري شما كيست و چه ويژگي‌هايي دارد. در شناخت مشتري علاوه بر ويژگي‌هاي جمعيت شناختي سنتي نظير سن، تحصيلات، سطح درآمد، محل زندگي و جنسيت بايد ويژگي‌هاي روان‌شناختي و الگوي هاي رفتاري مخاطب را هم دخيل كنيد. در واقع بايد بدانيد مشتري چه دغدغه‌اي دارد، از چه كانالي با شما ارتباط گرفته است، چگونه تصميم‌گيري مي‌كند و ساير ويژگي‌هاي روان‌شناختي ديگري كه به‌نوعي در عرضه محتوا مي‌تواند به شما كمك كند. درواقع با تعريف پرسونا ويژگي‌هاي مشترك جمعيت هدف را در يك شخصيت خيالي خلاصه مي‌كنيد و گويي تنها با همين شخص مواجه هستيد. شناخت درست مشتري و تعريف يك پرسوناي دقيق اين فرصت را براي شما ايجاد مي‌كند تا دقيق و به موقع عمل كنيد.
- تعريف برند
برداشت مشتري از محصول شما همان برند يا نام تجاري است. در واقع محتواي توليدي بايد چهارچوبي منظم و يكدست در ذهن مشتري ايجاد كند و ايجاد اين چهار چوب بر عهده شماست. به طور مثال در توليد محتوا نوشتاري سبك نوشتاري، لحن نوشته، علامت‌گذاري، كيفيت و كميت تصاوير استفاده‌شده و غيره همگي در ايجاد و معرفي برند شما تأثير گذار است. پس بهتر است يك شيوه نامه دقيق تهيه كنيد و در آن براي نوع محتوا توليدي استانداردهايي تعريف كنيد و اين شيوه نامه را در اختيار گروه نويسندگان خود قرار دهيد. سعي كنيد اعمال سليقه‌هاي تأثير گذار را در اين شيوه نامه محدود كنيد.
- توجه به قيف خريداران
منظور از قيف خريداران موقعيت‌هاي احتمالي مشتريان نسبت به شماست. به طور كلي سه موقعيت براي مشتريان احتمالي متصور است. موقعيت اول مشترياني كه تنها به دنبال محتواي آموزشي هستند.
موقعيت دوم مشترياني كه به محتواي شما اعتماد كرده‌اند و براي خدمت يا محصول مورد نظري كه به دنبال آن هستند شما را به عنوان يكي از گزينه‌هاي احتمالي در نظر گرفته‌اند.
و در نهايت خريداران محصول يا خدمتي كه ارائه مي‌كنيد. شما براي هر سه طيف مشتري بايد محتوايي مناسب توليد كنيد. در مورد مشترياني كه در جايگاه دوم و سوم قرار دارند هدف انتقال آن‌ها به مرحله بعدي قيف است و در مورد خريداران هدف حفظ آن‌ها و استفاده از آن‌ها به منظور تبليغ خودجوش و ارگانيك محصول شماست.
- زيرساخت‌ها
يكي از مهم‌ترين مراحل بازاريابي محتوا كيفيت زيرساخت است. منظور از زيرساخت، ظرفي است كه محتوا در غالب آن ارائه مي‌شود. اين ظرف مي‌تواند وب سايت، وبلاگ، كانال يا اپليكيشن شما باشد. اگر مشكلي در اين زيرساخت‌ها وجود داشته باشد، شما عملاً وارد رقابت محتوا نخواهيد شد. شايد فكر كنيد كه اصل كار محتوا است، اما واقعيت اين است كه هرچقدر هم محتواي توليدي منسجم باشد؛ اگر به‌درستي ارائه نشود بي فايده است. كارايي سايت روي مشتري‌ها تأثير گذار است، طبق آمار ۴۰ و ۷۳ درصد از كاربران دسكتاپ و موبايلي، سايتي‌هايي كه بارگذاري آن‌ها به ترتيب بيش از ۴ و ۲ ثانيه به طول بيانجامد ترك مي‌كنند. در ادامه به دو نكته كه مي‌تواند در بهبود زيرساخت‌ها مؤثر باشد اشاره شده است.
- آماده‌سازي سايت
به اين منظور مي‌توانيد اهدافي را براي بهبود عملكرد سايت تعيين كنيد. يكي از اين اهداف مي‌تواند رساندن سرعت سايت به ۴ ثانيه براي كاربران دسكتاپ باشد. قدم بعدي كه مي‌تواند به شما كمك كند كنترل آمارهاي مختلف سايت از قبيل متوسط زماني كه كاربرد در سايت صرف مي‌كند، بونس ريت و غيره است.
- تقويت محتواي اعتماد ساز
منظور از محتواي اعتماد ساز محتوايي است كه دل كاربر را به سايت شما قرص كند. به طور مثال:
لوگوي حرفه‌اي كه معرف پرستيژ كاري شما باشد.
شماره تماس و آدرس محل كار
شرايط ارائه خدمات و وضعيت حريم خصوصي
استفاده از لوگوهاي اعتمادسازي نظير نماد اعتماد الكترونيك
و استفاده از ليد مگنت (lead magnet) قوي و جذاب، منظور از ليد مگنت در واقع صفحات فرود (landing page) يا پاپ آپ هايي هستند كه با ارائه يك پيشنهاد ويژه سعي در جلب توجه مشتري و به دست آوردن اطلاعات شخصي نظير ايميل يا شماره تماس فرد دارند. اين پيشنهادها مي‌تواند پيشنهاد عضويت در خبرنامه، دانلود مقالات يا استفاده از خدمات مختلف سايت باشد. طبق مطالعات صورت گرفته دامنه تمركزي (مدت زماني كه فرد مي‌تواند روي موضوع خاصي تمركز كند.) افراد طي سالهاي ۲۰۰۰-۲۰۱۵ از ۱۲.۵ ثانيه به ۸.۵ ثانيه كاهش‌يافته است؛ با اين اوصاف نياز است براي جلب توجه مخاطب شوكي به او وارد كرد و اين كار وظيفه ليد مگنت است.
- خطاهايي احتمالي اين مرحله:
دريافت اطلاعات تماس كاربر و ارتباط نگرفتن به موقع: هرچقدر هم ليد مگنت شما حرفه‌اي و كار درست باشد، بي‌توجهي به اطلاعات كسب‌شده در واقع بي‌اجر كردن ليد مگنت است. حداكثر تا ۲۴ ساعت بعد از دريافت اطلاعات تماس با كاربر ارتباط بگيريد، مطمئناً شما تنها سايتي نيستيد كه كاربر در طول روز به آن مراجعه كرده است و اگر دست نجنبانيد احتمال فراموشي يا اسپم شدن شما بالا مي‌رود.
گذاشتن كاربر به امان خدا: بعد از ارتباط اوليه كاربر را فراموش نكنيد. سعي كنيد در بازه‌هاي زماني مشخص با كاربر ارتباط بگيريد و به او خط مشي بدهيد. اين خط مشي به خواسته شما از كاربر بستگي دارد.
كلافه كردن كاربر با توليد محتوا بيش از حد: مخاطب نيازي به دانستن همه چيز ندارد! او دقيقاً به دنبال چيزي است كه مي‌خواهد؛ پس با توليد محتواي افراطي مخاطب را فراري نكنيد و محتوا را بر نياز آن‌ها منطبق كنيد.
اگر توليد محتوا را غول مرحله آخر بناميم پر بيراه نيست. بعد از تعريف پرسونا و تشخيص نياز مشتري كه در مرحله اول به آن اشاره شد نوبت به توليد محتوا مي‌رسد. به همين منظور بهتر است حوزه‌هاي زير را مد نظر قرار دهيد:
پيدا كردن موضوعات پربازديد: شناخت مشكل نيمي از حل مشكل است. قبل ارائه راه حل بايد بدانيد مخاطب با مشكل خود چگونه روبه‌رو مي‌شود و از چه كلماتي براي جست و جوي استفاده مي‌كند. از ميان قوانين سئو، قانون كلمه كليدي همچنان به قوت خود باقي است. به طور كلي سه نوع جست و جو وجود دارد،
جست و جو اطلاعات: جست و جويي كه در آن فرد فقط به دنبال كسب اطلاعات است و معمولاً با كلمات چطور مي‌توان؟ كجا مي‌توانم؟... چيست؟ و غيره همراه است.
جست وجو معين: فرد آدرس سايت مورد نظر را دارد و به آن مراجعه مي‌كند.
جست و جو به منظور خريد: هدف فرد خريد است و اين دقيقاً نوع جست وجويي است كه شما در توليد محتوا بايد مد نظر قرار دهيد و مطمئن شويد كه در نتايج اين جست و جو گنجانده‌شده‌ايد.
در انتخاب كلمات كليدي اين نكته را در نظر بگيريد، كلماتي را استفاده كنيد كه علاوه بر جذب طيف اول (كساني كه به دنبال اطلاعات هستند) خريداران را نيز جذب كند. بهتر است روي كلمات كليدي طولاني تمركز كنيد چون كاربراني كه قصد خريد دارند معمولاً عبارات طولاني‌تري را سرچ مي‌كنند. نكته مهم ديگر ويروسي بودن كلمه انتخابي است. مطالب ويروسي مطالبي هستند كه انگيزش رواني بالايي دارند، احساس نقش تعيين‌كننده‌اي در بروز رفتارهاي اشتراك‌گذاري بازي مي‌كند. سايت‌هاي مختلفي وجود دارند كه مي‌توانند در پيدا كردن و انتخاب كلمات كليدي به شما كمك كند (quora.com و buzzsumo.com)
- رعايت تنوع در نوع محتوا توليدي:
به طور كلي مي‌توان محتواهاي توليدي را در دو دسته قرارداد: محتوا اصلي و گزينشي. شما در توليد محتوا بايد نسبت مناسبي بين اين دو نوع محتوا برقرار كنيد. منظور از محتواي اصلي محتوايي است كه مستقيماً به كالا و خدمتي كه شما ارائه مي‌كنيد مرتبط است. پاسخ به سؤالات متدوال، شرايط ارائه خدمات و غيره نمونه‌اي از اين دست محتواست. محتواي گزينشي، محتواي عادي است كه بيشتر جنبه آموزشي دارد. راه‌هاي متفاوتي براي توليد اين نوع محتوا وجود دارد؛ از جمله تهيه محتواي علمي و ارجاع به منابع استفاده‌شده، استفاده مستقيم از محتواي توليدي ديگر منابع معتبر با ذكر لينك مطلب و در نهايت تغيير محتواي توليدي ديگران، به طور مثال شما مي‌توانيد محتوايي كه در قالب اينفوگرافي تهيه‌شده است به متن تبديل كنيد.
- توجه به قدرت عنوان:
كم پيش نيامده كه مطلبي به شدت كاربردي و منسجم به خاطر اشتباه در انتخاب عنوان مهجور مانده است. در انتخاب عنوان اين نكات را مد نظر قرار دهيد: برانگيختن احساسات مخاطب، جذب كاربران هدف و استفاده از كلمات كليدي در عنوان مطلب (رعايت سئو عنوان)، بهتر است عنوان را به گونه‌اي انتخاب كنيد كه نماينده شايسته‌اي براي كل متن باشد.
- استفاده از تقويم محتوا:
وظيفه اين تقويم‌ها تسهيل مديريت فرايند توليد محتواست. اين تقويم‌ها به صورت كتابچه‌هاي آماده و تقويم‌هاي ديجيتال (نظير trello,get flow) وجود دارند؛ البته شما مي‌توانيد يك تقويم مخصوص طراحي كنيد. اين تقويم‌ها تصوير كلي از كار در اختيار شما قرار مي‌دهند، امكان سنجش منابع و نيرو كار را در هر لحظه فراهم آورده‌اند و از بي‌نظمي‌هاي احتمالي جلوگيري مي‌كنند.
- تقويت محتوا
بعد از توليد محتوا نوبت به تقويت محتواست. يكي از راه‌هاي تقويت محتوا به اشتراك‌گذاري هرچه بيشتر محتواست. نكات زير را در به اشتراك‌گذاري محتوا در نظر بگيريد.
تعيين شيوه به اشتراك‌گذاري: براي به اشتراك‌گذاري مطلب چند راه پيش رو داريد:
استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي
استفاده از پايگاه خودتان (وب سايت يا وب لاگ)
انتشار مطلب در سايت‌هاي پربازديد
استفاده از روشهاي تبليغي (پرداخت هزينه)
قبل از هر چيز روش يا روشهاي مورد نظر خود را مشخص كنيد.
- استفاده از اشتراك‌گذاري ارگانيك:
منظور از اشتراك‌گذاري ارگانيك نوعي از اشتراك‌گذاري است كه در آن مخاطب بدون دخالت شما محتوا را منتشر مي‌كند، كيفيت محتوا و ويروسي بودن آن نقش تعيين‌كننده‌اي در اين مورد دارد.
- فروش محتوا:
مي‌توانيد در قبال برخي محتواهاي توليدي پولي از مخاطب دريافت كنيد.
- استفاده از مشتريان پر نفوذ:
خريداران و مخاطبان پر نفوذ را پيدا كنيد و از آن‌ها براي انتشار محتوا استفاده كنيد. جمعيتي كه مشتريان پر نفوذ جذب مي‌كنند، از دو جهت بهينه هستند؛ يك اينكه مخاطب جديد به‌احتمال زياد مخاطب هدف شماست و دو اينكه معمولاً مشتريان پر نفوذ مشتريان پرنفوذي با خود مي‌آورند. احساسات آن‌ها را تحريك كنيد و كار خود را توسعه ببخشيد.
انتشار مطلب در وب سايت‌هاي پربازديد: انتشار مطلب در اين رسانه‌ها مزاياي زيادي به همراه دارد از جمله معرفي برند و تأييد اجتماعي. در واقع وقتي مشتري ببيند وب سايتي معتبر چنين مطلبي منتشر كرده است، راحت‌تر به شما اعتماد مي‌كند و تأثير عمده‌اي برافزايش ترافيك سايت شما خواهد داشت.
- ارزيابي
بعد از تمامي اين كارها نوبت به ارزيابي كار مي‌رسد، مطمئناً نواقصي در كار وجود دارد و تنها با ارزيابي است ك مي‌توان به اصلاح و به ثمر نشستن كار اميد داشت.
- ارزيابي آماري روشهاي به كار گرفته‌شده:
براي هركدام از اهداف و روشهاي انتخابي يك معيار سنجش تعيين كنيد، فرضاً اگر هدف شما حفظ مشتري است، تعداد لايك ها و بازنشر مطالب معياري خوبي براي سنجش اين هدف است. به همين ترتيب مي‌توانيد آستانه‌هاي خاصي را براي موفقيت در نظر بگيريد. يكي از مزاياي اين ارزيابي شناسايي و تقويت كانال‌هاي جذب مشتري است.
- تحليل قيف خريداران:
همانطور كه پيشتر اشاره شد مخاطب در سه موقعيت احتمالي نسبت به شما قرار دارد و براي هر مرحله شما بايد ابزار تحليلي متفاوتي را در نظر بگيريد.
صدر قيف (مخاطباني كه به دنبال اطلاعات هستند.) بهترين ابزار براي سنجش رفتار اين مشتريان استفاده از ابزار گوگل آناليتيك است براي بالا بردن دقت اين ابزار مي‌توانيد كدهاي UTM را به لينك‌هاي خود اضافه كنيد تا تأثير هر لينك به دقت تعيين شود.
وسط قيف (مخاطب راغب) معمولاً اين دسته از مخاطبين سعي مي‌كنند با شما ارتباط برقرار كنند، بهترين راه براي سنجش رفتار آن‌ها مراجعه به صندوق ورودي ايميل سايت است.
انتهاي قيف (خريداران) حفظ مشتري از جذب مشتري جديد كم‌هزينه‌تر است؛ پس مراقب اين دسته از مخاطبان باشيد. براي سنجش رفتار اين طيف به ليست فروش خود مراجعه كنيد.
در انتها اگر قصد داريد از نرم افزارهاي توليد محتوا استفاده كنيد، دقت كنيد كه ويژگي‌هاي ذكرشده را تا حدودي پوشش دهند. مهندسي هم‌زمان را فراموش نكنيد و آنقدر اصلاح و امتحان كنيد تا به نتيجه مطلوب برسيد.